·         كاشكسي (cachexia) واژه اي يوناني مركب از لغات kakos (به معني بد) و hexis(به معني وضعيت) است و به وضعيت بد بهداشت عمومي و سوء تغذيه اطلاق مي شود كه با ضعف بدن و تحليل رفتگي عضلاني، كاهش وزن، خستگي و كاهش قابل ملاحظه ي اشتها در فردي كه به طور ارادي سعي در از دست دادن وزن خود نداشته همراه است.

·         كاشكسي مي تواند علامت بيماري هاي مختلفي مانند سرطان، اسيدوزمتابوليك (ناشي از كاهش سنتز پروتئين و افزايش كاتابوليسم آن)، بعضي بيماري هاي عفوني (مثل سل و ايدز)، برخي بيماري هاي خود ايمني، يا اعتياد به داروهايي مانند آمفتامين ها يا كوكائين باشد.

·         كاشكسي از نظر فيزيكي، فرد را تاحدي ضعيف مي كند كه در اثر بي اشتهايي، ضعف و كم خوني دچار وضعيت عدم تحرك بدن مي شود.

·         كاشكسي معمولاً به درمان هاي استاندارد به خوبي جواب نمي دهد.

·         كاشكسي اغلب در مراحل انتهايي سرطان ديده مي شود و همچنين قبل از روي كارآمدن درمان ضد ويروسي بسيار فعال ايدز (HAART) در بيماران مبتلا به ايدز نيز مشاهده مي شد. در نارسايي احتقاني قلب و بيماري مزمن انسدادي ريه نيز سندرم كاشكسي بروز مي كند. در بعضي از اسكيزوفرني هاي شديد هم كاشكسي ايجاد مي شود.

·         تمام بدن در هريك از موارد فوق دچار تحليل رفتگي مي شود و در اين ميان، به ويژه تحليل رفتگي عضلاني، شديدتر است.

·         مكانيسم دقيق ايجاد كاشكسي دربيماري ها به خوبي مشخص نيست ولي احتمالاسيتوكين هاي التهابي،مانندفاكتورنكروزتومورآلفا(tumor necrosis factor-alpha;TNF-a)كه به آن كاشكسين(cachexin) هم گفته مي شود،اينتر فرون گاما(YIFN)واينترلوكين 6(IL-6)وبعضي ديگرعوامل ديگر در اين زمينه نقش دارند.

·                سندرم هاوابسته ي سوءتغذيه اي عبارتنداز كواشي يوركوروماراسموس كه هرچند هميشه بيماري زمينه اي عامل ايجاد آنهانيست،غالباباسوءتغذيه ي علامت دار همراه هستند.كواشي يوركور (Kwashiorkor) سندرمي ناشي از كمبود شديد پروت‍ئين وسوء تغذيه اي شديد است كه همراه با عقب افتادگي رشد تغيير رنگدانه ي مو و پوست ، خيز، اسهال، بي اشتهايي، تحريك پذير عصبي، كم خوني، بيماري پوستي، تغييرات مرضي كبد و لوزالمعده و كمبود ويتاميني و عفونت ديده مي شود. كواشي يوركور نخستين بار از آفريقا گزارش شد و به ويژه در كودكان 1 تا 4 ساله كشورهاي گرمسيري بروز مي كند. شكل ثانويه ي بيماري هم در كودكان و هم بزرگسالان و معمولاً در بستر يك بيماري ملازم با كاتابوليسم شديد (مانند سل) روي مي دهد.

·                     ماراسموس (marasmus) نوعي سوء تغذيه پروتيين – كالري هست كه در اولين سال زندگي ديده مي شود و با عقب ماندگي رشد و تحليل رفتگي عضلات و چربي زير پوستي همراه است.

 

نويسنده دكتر عباس دقاق زاده