آناتومی شانه - غضروف، کپسول، رباط

غضروف

سطح داخلی  حفره گلنویید  و سطح خارجی سر استخوان بازو با غضروف  هیالن پوشیده شده است. غضروف بصورت لایه صاف و لغزنده و سفید رنگی است و وظیفه آن تسهیل حرکت در مفصل است. غضروف مفصلی با ایجاد کردن یک لایه صاف و لغزنده موجب میشود تا استخوان های تشکیل دهنده مفصل به راحتی روی یکدیگر حرکت کنند.

کپسول مفصل

کپسول مفصل یک پرده بافتی کلفت و محکم به شکل کیسه است که دور تا دور مفصل شانه را گرفته است. دو سر این کیسه باز است و در واقع به شکل یک بشکه استوانه ای بدون دو قاعده بالا و پایین است. دایره بالای این کیسه استوانه ای به دور تا دور حفره گلنوئید میچسبد و دایره پایین آن به دور تا دور گردن استخوان بازو میچسبد. بدین صورت یک فضای کاملا بسته بوجود میاید که در درون آن حفره گلنویید و سر استخوان بازو قرار دارند.

 

رباط ( لیگامان )

 رباط ها یا لیگامان ها نوار های بافتی کلفت و محکمی هستند که در اطراف و روی کپسول مفصلی قرار دارند. یک سر این نوار ها در بالا به یک استخوان میچسبد و سر دیگر آنها در پایین به استخوان دیگر میچسبد. این رباط ها در واقع به کپسول مفصل چسبیده اند و جزئی از آن شده اند. وظیفه عمده رباط ها اینست که اطراف مفصل را محکم بگیرند تا در نرود.

پس این ها موجب پایداری مفصل میشوند. بر روی تمامی مفاصلی که در ناحیه شانه هستند رباط هایی برای تقویت کپسول مفصلی وجود دارند ولی بعضی رباط های دیگر هم هستند که از کپسول مفصلی دور هستند.

مهمترین رباط های شانه عبارتند از :

 

رباط های گلنوهومرال Glenohumeral ligaments

 

این ها سه رباط فوقانی، وسطی و تحتانی هستند و وظیفه تقویت کپسول مفصل گلنوهومرال را دارند.

رباط کوراکوآکرومیال Coraco-acromial

 این ریاط بین زائذه های کوراکویید و آکرومیون استخوان کتف قرار گرفته اند

رباط عرضی بازو Transverse Humeral ligament

 این رباط بین دو توبروزیته کوچک و بزرگ بازو قرار گفته اند و موجب میشود تاندون یر بلند عضله دو سر بازو در داخل ناودان 

بازویی ثابت باقی بماند.

رباط آکرومیوکلاویکولر Acromioclavicular ligament

این رباط بین انتهای بیرونی استخوان ترقوه و زائده آکرومیون است و در واقع کپسول مفصل آکرومیوکلاویکولر را تقویت میکند

رباط کوراکوکلاویکولر Coracoclavicular ligament

 

دو رباط به نام های تراپزویید و کونوئید هستند که زائده کوراکویید استخوان کتف را به سطح زیرین استخوان ترقوه متصل میکنند.

منبع : ایران ارتوپد

آناتومی مفصل ران

غضروف

سطح داخلی حفره استابولوم و سطح خارجی سر استخوان ران با غضروف هیالن پوشیده شده است. غضروف بصورت لایه صاف و لغزنده و سفید رنگی است که در مفصل ران در هر طرف حدود 3 میلیمتر کلفت بوده و وظیفه آن تسهیل حرکت در مفصل است. غضروف مفصلی با ایجاد کردن یک لایه صاف و لغزنده موجب میشود تا استخوان های تشکیل دهنده مفصل به راحتی روی یکدیگر حرکت کنند.

لایه سینوویال

لایه یا پرده سینوویال Synovial membrane یک پرده نازک است که مانند فرش سطح داخلی کپسول مفصلی ران را پوشانیده است. وظیفه این لایه ترشح مایع سینوویال است.

 مایع سینوویال

مایع سینوویال Synovial fluid مایع شفاف و غلیظ و لزجی مانند سفیده تخم مرغ است که به توسط پرده سینوویال ترشح میشود. این مایع دو وظیفه عمده دارد

• مایع سینوویال سطح روی غضروف مفصل را لزج و سر و لغزنده میکند. این کار مثل روغن کاری ماشین هاست و موجب میشود تا مفصل راحت تر حرکت کند.

• مایع سینوویال سرشار از مواد غذایی و اکسیژن است. غضروف رگ خونی ندارد و تغذیه سلول های آن به توسط انتشار اکسیژن و مواد غذایی از مایع سینوویال است.

           

 

لابروم

لابروم Labrum یک بافت محکم است که هم خواص غضروف و هم خواص رباط را دارد. این بافت حلقوی شکل بوده و به لبه حفره استابولوم میچسبد. وظیفه لابروم اینست که کاسه استابولوم را گود تر و عمیق تر کند و در واقع گودال عمیق تری را فراهم کند که سر استخوان ران بهتر در آن محصور شود و به این طریق پایداری مفصل ران را بیشتر میکند.

منبع : ایران ارتوپد

غضروف چیست و ساختمان آن چگونه است؟

غضروف یا کارتیلاژ Cartilage ساختمان قابل ارتجاعی است که عمدتا در انتهاهای استخوان ها ، جایی که مفاصل قرار دارند وجود داشته و وظیفه آن تسهیل حرکت مفصل است.
غضروف بافتی زنده است و سلول های تشکیل دهنده آنرا کندروسیت Chondrocyte مینامند. این سلول ها بر خلاف بسیاری بافت های دیگر با فاصله نسبتا زیادی از یکدیگر قرار گرفته اند و بین آنها را ماده ای که عمدتا از پروتئین و نوعی قند تشکیل شده پر کرده است. این ماده را ماده بین سلولی میگویند. کندروسیت ها در حفره هایی به نام لاکونا Lacuna قرار گرفته اند. در داخل این بافت بین استخوانی رشته های نازکی به نام فیبریل Fibril قرار دارد.

بافت غضروف از جهات گفته شده بسیار شبیه بافت استخوان است ولی بر خلاف استخوان املاح کلسیم در ماده بین استخوانی رسوب نمیکند و به همین خاطر این ماده بسیار قابل ارتجاع است. تفاوتی دیگر غضروف با استخوان در نحوه تغذیه سلول های آن است. غضروف عروق و اعصاب ندارد ولی پوشش بسیار ظریفی به نام پری کندریوم Perichondrium سطح غضروف را میپوشاند که رگ خونی دارد.
همچنین در داخل مفاصلی که غضروف دارند مایعی بنام مایع مفصلی یا مایع سینوویال Synovial fluid وجود دارد که سرشار از اکسیژن و مواد غذایی است. اکسیژن و مواد غذایی از راه این مایع سینوویال و از راه پری کندریوم از طریق پدیده انتشار یا دیفوزیون Diffusion به ماده بین سلولی منشر شده و در دسترس سلول های کندروسیت قرار میگیرد.

از لحاظ بافت شناسی سه نوع غضروف وجود دارد

 

غضروف شفاف یا غضروف هیالن Hyaline Cartilage 

در این نوع غضروف فیبریل ها در ماده غضروفی در زیر میکروسکوپ دیده نمیشوند و بنابراین ماده بین سلولی غضروف بصورت یکدست و شفاف است. غضروفی که در انتهاهای استخوان ها و در مفاصل بدن قرار دارد از این نوع است. غضروف حنجره و غضروفی که در تیغه وسطی بینی قرار دارد هم از نوع غضروف هیالن یا شفاف است.

 

           

 

غضروف ارتجاعی یا الاستیک Elastic cartilage

در این نوع غضروف فیبریل ها زرد رنگ هستند و این غضروف خاصیت ارتجاعی و کشسانی بیشتری از نوع قبل دارد. غضروف لاله گوش از این نوع است.

 

            

 

غضروف فیبری یا لیفی Fiber cartilage

در این نوع غضروف فیبریل ها سفید رنگ و کلفت تر هستند و خاصیت ارتجاعی این نوع غضروف از بقیه غضروف ها بیشتر است. دیسک بین مهره ای از این نوع غضروف درست شده است.

 

            

 

همانطور که گفته شد غضروفی که سطح استخوان را در ناحیه مفصل میپوشاند از نوع غضروف شفاف است. کلفتی این غضروف در مفاصل مختلف متفاوت است و در هر مفصل هم قطر غضروف در قسمت های مختلف متفاوت است. در بچه ها غضروف بیشترین کلفتی را دارد. با افزایش سن بتدریج کلفتی غضروف کم میشود. بتدریج این غضروف خواص خود را از دست میدهد، ریش ریش شده، سطح آن ناصاف شده و کلفتی آن در حدی کم میشود که ممکن است قسمتی از سطح مفصلی استخوان بدون لایه غضروفی باقی بماند. این روند را استئوآرتریت یا آرتروز یا ساییدگی مفصلی میگویند.

در تصاویر رادیو لوژی  که از مفاصل تهیه میشود استخوان ها به رنگ سفید دیده میشود. بین سطح دو استخوانی که در یک مفصل روبروی هم قرار میگیرند فاصله ای هست که به آن فاصله مفصلی میگویند. این فاصله در واقع غضروف مفصلی است که در عکس رادیولوژی دیده نمیشود. بطور مثال اگر در عکس مفصل مچ پا بین سطح بالایی استخوان تالوس و سطح پایینی استخوان درشت نی سه میلیمتر فاصله باشد حدود نصف آن متعلق به غضروف استخوان تالوس و نصف آن متعلق به غضروف سطح پایینی استخوان درشت نی است. با افزایش سن و کاهش کلفتی غضروف مفصلی، این فاصله مفصلی هم در عکس رادیولوژی کم میشود.

منبع : وبلاگ دکتر فروغ

غضروف چیست و ساختمان آن چگونه است؟

غضروف یا کارتیلاژ Cartilage ساختمان قابل ارتجاعی است که عمدتا در انتهاهایاستخوان ها ها، جایی که مفاصل قرار دارند وجود داشته و وظیفه آن تسهیل حرکت مفصل است. 
غضروف بافتی زنده است و سلول های تشکیل دهنده آنرا کندروسیت Chondrocyte مینامند. این سلول ها بر خلاف بسیاری بافت های دیگر با فاصله نسبتا زیادی از یکدیگر قرار گرفته اند و بین آنها را ماده ای که عمدتا از پروتئین و نوعی قند تشکیل شده پر کرده است. این ماده را ماده بین سلولی میگویند. کندروسیت ها در حفره هایی به نام لاکونا Lacuna قرار گرفته اند. در داخل این بافت بین استخوانی رشته های نازکی به نام فیبریل Fibril قرار دارد.

بافت غضروف از جهات گفته شده بسیار شبیه بافت استخوان است ولی بر خلاف استخوان املاح کلسیم در ماده بین استخوانی رسوب نمیکند و به همین خاطر این ماده بسیار قابل ارتجاع است. تفاوتی دیگر غضروف با استخوان در نحوه تغذیه سلول های آن است. غضروف عروق و اعصاب ندارد ولی پوشش بسیار ظریفی به نام پری کندریوم Perichondrium سطح غضروف را میپوشاند که رگ خونی دارد. 
همچنین در داخل مفاصلی که غضروف دارند مایعی بنام مایع مفصلی یا مایع سینوویال Synovial fluid وجود دارد که سرشار از اکسیژن و مواد غذایی است. اکسیژن و مواد غذایی از راه این مایع سینوویال و از راه پری کندریوم از طریق پدیده انتشار یا دیفوزیون Diffusion به ماده بین سلولی منشر شده و در دسترس سلول های کندروسیت قرار میگیرد.

ادامه نوشته

آرتروز و پلاسماي غني از پلاكت (PRP)

ارتروز به آسيب غضروف داخل مفصلي اشاره دارد. اين آسيب مي تواند علل فراواني (مانند ضربه, روماتيسم, زيادي وزن, استفاده نادرست و فعاليتهاي بدني غلط ... ) داشته باشد. تأخير درترميم غضروف، بعد از آسيب ديدگي، يك پديده شايع و در عين حال يک معضل بزرگ در درمان اغلب بيماران مبتلا به آرتروز است که باعث پيشرفت بيماري و تشديد آرتروز ميشود. غضروف از لحاظ خونرساني فقير بوده و علت اين تاخير در ترميم, خونرساني كمتر بافت غضروفي مفصل است. هرچند كه ترميم آسيب، شامل مراحل بسيار پيچيده و گهگاه ناشناخته‌اي است، ولي به نظر مي‌رسد كه مواد ترشح شده از پلاكت‌ها، نقش مهمي را در اين خصوص به عهده دارند. در حالت طبيعي، پلاكت در صورت قرار گرفتن در محل ضايعه فعال شده و ترشحات خود را در موضع تخليه مي‌نمايد.

ايجاد لخته و جلوگيري از خون‌ريزي اولين نقش پلاكت در روند ترميمي آسيب است. در مرحله بعدي، عوامل رشد موجود در پلاكت، آزاد شده و در موضع ترشح مي‌شوند. از بين هزاران عامل رشد مي‌توان به عوامل رشد مشتق از پلاكت، عامل رشد عروقي و عامل رشد و تمايزي سلولهاي بنيادين و پيش‌ساز اشاره نمود كه بعد از ترشح باعث رشد و تكثير سلول‌هاي پيش‌ساز و همچنين سلولهاي بنيادين موجود در موضع مي‌گردد كه اين نيز به نوبه خود منجر به ترميم بيشتر بافت آسيب ديده غضروف و بهبود آرتروز مي‌شود. بنابراين اگر در موضعي (براي مثال در مفصل آسيب ديده ومبتلا به آرتروز) به دليل كاهش جريان خون، تعداد اين سلول‌ها كم باشد و يا عوامل رشد آزاد شده براي ترميم كافي نباشد، مي‌توان با تزريق پلاكت و يا محتواي آنها روند ترميم را افزايش داد.

خون كامل، داراي پلاكت‌هاي زيادي بوده (400 -200 هزار در ميکروليتر) كه مي‌توان آنها را به صورت سه تا پنج برابر غني شده در پلاسما مورد استفاده قرار داد. پلاسماي غني از پلاكت، در حال حاضر بيش از يك دهه است كه در درمان بيماريهاي عضلاني و اسکلتي , آرتروز مفاصل , زخم‌هاي جراحي , شكستگي‌هاي دير جوش و يا جوش‌نخورده , جوانسازي پوست , درمان زخم بسترو....مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اغلب اين موارد از فرم تزريقي اين محصول استفاده مي‌شود.

منبع:دکتر مهدی فریدونی